ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΑ ΝΕΑ

Το Μονομελές Πρωτοδικείο Πρέβεζας με την υπ’αριθμ.50/2025 απόφασή του αφαίρεσε τη γονική μέριμνα από τον πατέρα και ανέθεσε αυτήν ολικά στη μητέρα σε υπόθεση που χειρίστηκε το δικηγορικό μας γραφείο. Συγκεκριμένα το Δικαστήριο έκρινε ότι συνιστά κακή άσκηση της γονικής μέριμνας σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1532 ΑΚ α)η παράβαση των καθηκόντων που επιβάλλει στους γονείς του λειτούργημά τους για την επιμέλεια ή τη διοίκηση της περιουσίας του παιδιού β)η καταχρηστική άσκηση του λειτουργήματος της γονικής μέριμνας και γ) η αδυναμία των γονέων να ανταποκριθούν σε αυτό. Η αδυναμία αυτή μπορεί να οφείλεται είτε σε ανεπάρκεια των γονέων, είτε σε πραγματικούς ή νομικούς λόγους. Πραγματικός δε λόγος αδυναμίας των γονέων να ανταποκριθούν στο λειτούργημα της γονικής μέριμνας συνιστά μεταξύ άλλων η ψυχική νόσος του γονέα εξαιτίας της οποίας παραμελείται και εγκαταλείπεται το παιδί. Το Δικαστήριο συμπέρανε ότι ο καθ’ ου η αίτηση κρίνεται ανεπαρκής για την άσκηση του γονεϊκού του ρόλου και ότι η αφαίρεση της άσκησης του συνόλου της γονικής μέριμνας των ως άνω ανηλίκων από αυτόν, λόγω της πραγματικής του αδυναμίας για άσκησή της κατ’ άρθρο 1532ΑΚ, συνιστά το προσφορότερο μέτρο, προκειμένου να διασφαλιστεί η ανάπτυξη των παιδιών σε ένα ισορροπημένο, οικογενειακό περιβάλλον και να αποτραπεί κάθε κίνδυνος για τη σωματική, πνευματική και ψυχική υγεία τους.

Δυνάμει της υπ’αριθμ.146/2023 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πρέβεζας που χειρίστηκε το Δικηγορικό μας γραφείο, το Δικαστήριο ανέθεσε την αποκλειστική επιμέλεια των τέκνων στη μητέρα κρίνοντας ότι το έντονο συγκρουσιακό πλέγμα των σχέσεων των διαδίκων και η παντελής έλλειψη συνεννόησης για τα προβλήματα που ανακύπτουν, εκθέτουν τα τέκνα τους σε πολωτικές και συγκρουσιακές καταστάσεις που δεν επιτρέπουν την από κοινού άσκηση της επιμέλειας. Πρόσθετη και κύρια συνθήκη που καθιστά ανέφικτη την από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας είναι η άσκηση ενδοοικογενειακής βίας και η συστηματική υπονόμευση της μητέρας εκ μέρους του πατέρα. Ειδικότερα η επιτυχής λειτουργία της συνεπιμέλειας ανηλίκου τέκνου και από τους δύο γονείς του σε όλες τις επιμέρους πτυχές της επιμέλειας και -κατά παρέκκλιση αυτής- υπό τις μορφές της λειτουργικής κατανομής επιμέρους τομέων ή της χρονικής κατανομής της επιμέλειας της με εναλλασσόμενη κατοικία, προϋποθέτει ένα ελάχιστο πλαίσιο αλληλοκατανόησης στις σχέσεις των γονέων, οι οποίοι έχουν αποφασίσει συνειδητά να παραμερίσουν τις προσωπικές τους διαφορές και είναι σε θέση να συνεργασθούν για τη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που θα ευνοήσει την απρόσκοπτη βιοτική και ψυχολογική ανάπτυξη του τέκνου τους, έτσι ώστε η παράλληλη ύπαρξη δυο κέντρων ζωής του παιδιού να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει την ζωή του, ούτε να δημιουργεί σε αυτό έλλειψη σταθερότητας και ανασφάλειας. Συνεπώς, δεδομένου ότι παρίσταται επιτακτική η αποτροπή κινδύνου διαρκούς προσφυγής των γονέων στο Δικαστήριο για την επίλυση των μεταξύ τους συμφωνιών σε ζητήματα συνδεόμενα με τη ρύθμιση των βιοτικών σχέσεων και αναγκών των ανηλίκων τέκνων τους που ενίοτε θα αποβαίνει σε βάρος των συμφερόντων των ανηλίκων και εφόσον αποδείχθηκε ότι η μητέρα, υπεραγαπά τα τέκνα της και ενδιαφέρεται πραγματικά για αυτά, επιδεικνύοντας αμέριστο και πραγματικό ενδιαφέρον, στοργή και φροντίδα, αλλά και του ότι αυτή, μπορεί να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των τέκνων τους, το βέλτιστο συμφέρον των ανηλίκων τέκνων, στο οποίο και μόνο αποβλέπει το Δικαστήριο (άρθρο 1511 ΑΚ) και όχι στην ικανοποίηση των επιθυμιών των διαδίκων, επιβάλλει, όπως η αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας τους προσώπου τους, ανατεθεί στη μητέρα, η οποία έχει τα ανάλογα προσόντα να ανταποκριθεί στο λειτουργικό αυτό καθήκον και θα συμβάλλει με επάρκεια στην ανάπτυξη των άνω ανηλίκων σε ανεξάρτητες και υπεύθυνες προσωπικότητες.

Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1469 περ.5 ΑΚ και 619§1 ΚΠολΔ, συνάγεται ότι η αγωγή για προσβολή της πατρότητας τέκνου γεννημένου σε γάμο μπορεί να ασκηθεί και από τον άντρα, με τον οποίο μητέρα, βρισκόμενη σε διάσταση με τον σύζυγό της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης, στην περίπτωση, δε, αυτή απευθύνεται κατά του συζύγου, της μητέρας και του τέκνου και πρέπει να ασκηθεί, κατά τη διάταξη του άρθρου 1470ΑΚ, εντός δύο ετών από τον τοκετό. Εξάλλου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1517ΑΚ, αν τα συμφέροντα του ανηλίκου τέκνου συγκρούονται με τα συμφέροντα του πατέρα ή της μητέρας του, που ασκούν τη γονική μέριμνα καθώς και των συζύγων ή των συγγενών τους εξ αίματος ή εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή, διορίζεται από το Δικαστήριο ειδικός επίτροπος. Η άσκηση δε αγωγής προσβολής της πατρότητας είτε από το σύζυγο της μητέρα ή την τελευταία είτε από το τέκνο ή από τον άνδρα, με τον οποίο η μητέρα, ευρισκόμενη σε διάσταση με το σύζυγό της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης, κατά τις διατυπώσεις του άρθρου 1469ΑΚ, αποτελεί κατ’ εξοχήν περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων του τέκνου και των γονέων του και πρέπει να διορίζεται ειδικός επίτροπος ακόμη και στην περίπτωση που το ανήλικο τέκνο ομοδικεί αναγκαστικά, ως εναγόμενο, με κάποιο από τα αναφερόμενα στη διάταξη του άρθρου 609§1 ΚΠολΔ πρόσωπα.

Με αυτό το σκεπτικό και δεδομένου ότι διενεργήθηκε πραγματογνωμοσύνη με τεστ DNA για τον έλεγχο γενετικής συμβατότητας, όπου και διαπιστώθηκε ότι το τέκνο έχει κληρονομήσει ένα διακριτό αλληλόμορφο από τον ενάγοντα, που αποδεικνύει την πατρότητα του τελευταίου, το αρμόδιο Δικαστήριο με την υπ’αριθμ.104/2020 απόφαση έκανε δεκτή την αγωγή προσβολής πατρότητας, σε υπόθεση που χειρίστηκε το γραφείο μας.

Ο Νόμος 5193/2025 επέφερε σημαντικές αλλαγές στη ρύθμιση των οφειλών μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού, οι οποίες αναβαθμίζουν τα κριτήρια επιλεξιμότητας του οφειλέτη. Συγκεκριμένα πλέον καθίσταται υποχρεωτική η πρόταση ρύθμισης εκ μέρους των πιστωτών σε περιπτώσεις οφειλετών που πληρούν το εισοδηματικό και περιουσιακό κριτήριο, το οποίο καθορίζεται στο διπλάσιο του ισχύοντος για τον ευάλωτο οφειλέτη, εφόσον οι οφειλές τους προς τους χρηματοδοτικούς φορείς δεν υπερβαίνουν τις 300.000 ΕΥΡΩ.

Τα νέα όρια εισοδημάτων για τους επιλέξιμους οφειλέτες διαμορφώνονται ως εξής:

***

Βέβαια ο περιορισμός του ύψους των οφειλών στις 300.000 ΕΥΡΩ προς τους χρηματοδοτικούς φορείς αποτελεί έναν σημαντικό σκόπελο για την επιλεξιμότητα του οφειλέτη, αφού οφειλέτες με μικρό αριθμό δανείων και μικρό ύψος δανείου καταλήγουν συχνά λόγω των υψηλών τόκων και προσαυξήσεων καταλήγουν να υπερβαίνουν σε οφειλή τις 300.000 ΕΥΡΩ.

Επιπλέον μία από τις ευνοϊκές διατάξεις του νέου νόμου αποτελεί η υποχρέωση του πιστωτή να καταθέσει έγγραφη πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη ανά τρεις μήνες.

Εξαιρετικά σημαντική είναι η μεταβατική διάταξη του Νόμου 5193/2025 δυνάμει της οποίας καθίσταται δυνατή εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο μηνών από την ισχύ του νόμου, η υποβολή νέας αίτησης για εκείνους τους οφειλέτες που πληρούν τα νέα κριτήρια επιλεξιμότητας (δηλαδή για εκείνους που πληρούν έως το διπλάσιο τα κριτήρια του ευάλωτου οφειλέτη) και η προηγούμενη αίτησή τους είχε απορριφθεί. Με τη μεταβατική αυτή διάταξη, ο οφειλέτης δεν χρειάζεται να αναμείνει ένα ολόκληρο έτος από την απόρριψη της προηγούμενης αίτησής του, όπως ρητώς ορίζει ο νόμος για τη δυνατότητα της εκ νέου υποβολής κατόπιν απόρριψης, ενώ εάν με την προηγούμενη αίτηση ρύθμισε τις οφειλές του προς το Δημόσιο, αυτές οι οφειλές δε θα επηρεαστούν από τη νέα αίτηση.

Ομοίως, προβλέπεται η δυνατότητα εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου, να υποβληθεί νέα αίτηση για επαναρρύθμιση των οφειλών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης για οφειλέτες νομικά πρόσωπα που απώλεσαν τη ρύθμιση λόγω μη καταβολής τριών συνεχόμενων δόσεων, κατά παρέκκλιση από τον γενικό κανόνα ότι δεν μπορεί να υποβληθεί νέα αίτηση πριν συμπληρωθεί ένα έτος από την ολοκλήρωση της προηγούμενης, αλλά και ότι οφειλές προς τους φορείς του Δημοσίου που ρυθμίστηκαν μέσω εξωδικαστικού δεν ρυθμίζονται ξανά με την ίδια διαδικασία.

Σε υπόθεση την οποία χειρίστηκε επιτυχώς το Γραφείο μας, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πρέβεζας, με την υπ’ αριθμ. 178/2024 απόφασή του (Ειδική Διαδικασία Περιουσιακών Διαφορών) έκανε δεκτή την ανακοπή του άρθρου 933 ΚΠολΔ ως κατ’ ουσία βάσιμη και ακύρωσε τόσο την επιταγή προς εκτέλεση όσο και την έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης λόγω ανεκκαθάριστης απαίτησης βάσει της οποίας εκδόθηκε η Διαταγή Πληρωμής, η οποία έπασχε ακυρότητας.

Με βάση το σκεπτικό της ως άνω αποφάσεως, το Δικαστήριο έκρινε ότι το πιστωτικό ίδρυμα που εξέδωσε τη Διαταγή Πληρωμής, υπολόγισε την εισφορά του Ν. 128/1975 σε κάθε τοκοχρεωλυτική δόση και ακολούθως μετά την υπερημερία των οφειλετών, προέβη σε παράνομο ανατοκισμό αυτού, αφού χρέωνε τους ανωτέρω πιστούχο και εγγυήτρια με πάσης φύσεως τόκους (συμβατικό ή υπερημερίας) και προέβαινε σε παράνομο ανατοκισμό τους, υπολογίζοντας τόκους οι οποίοι περιείχαν και ποσά της εισφοράς του Ν. 128/1975. Ως εκ τούτου, η ενσωμάτωση στην απαίτηση της Τράπεζας των παρανόμως υπολογισθέντων επιπλέον τόκων και των ποσών που προέκυπταν από τον ανατοκισμό τους, καθιστά την απαίτηση ανεκκαθάριστη, ενώ συνακόλουθα, η ακυρότητα των επιμέρους ποσών εκ των όρων αυτών επηρεάζει την αποδεικτικότητα με έγγραφα του συνόλου της απαιτήσεως, αφού από το προσκομιζόμενο απόσπασμα του λογαριασμού, δεν είναι δυνατός, λόγω του είδους της εγγραφής, ο διαχωρισμός των επιμέρους ποσών. Ειδικότερα το ύψος των παρανόμων αυτών χρεώσεων δεν μπορούσε να προσδιοριστεί από τον τηρούμενο λογαριασμό κίνησης και τις εγγραφές στο αντίγραφο αυτού, με βάση το οποίο εκδόθηκε η ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής, καθώς σ’ αυτό φαίνεται ότι έχουν καταλογισθεί δεδουλευμένοι τόκοι και τόκοι υπερημερίας, αλλά δεν προκύπτει το συνολικό ποσό αυτών που αφορούν την εισφορά του Ν. 128/75 δεδομένου ότι η εισφορά υπολογίστηκε για τον υπολογισμό εκάστης τοκοχρεωλυτικής δόσης και ακολούθως εκτοκίζονταν και ανατοκίζονταν, κατά τρόπο που ο εκ των υστέρων διαχωρισμός τους και ως εκ τούτου ο υπολογισμός τους είναι αδύνατος, σε κάθε δε περίπτωση ιδιαιτέρως δυσχερής και ασφαλώς δεν μπορεί να προκύψει με απλούς μαθηματικούς υπολογισμούς. Συνεπεία των ανωτέρω η απαίτηση της καθ’ ης η ανακοπή είναι ανεκκαθάριστη, αφού αφενός υπάρχει αμφιβολία για το ύψος της απαίτησης, αφετέρου δε και επιπρόσθετα διαπιστώνεται ότι η ανακόπτουσα εμποδίζεται με βάση αποκλειστικά τα στοιχεία του φακέλου να προβάλει με πληρότητα λόγους μείωσης της απαίτησης για μερική ακύρωση της διαταγής πληρωμής. Προκύπτει επομένως, ότι η ανωτέρω Διαταγή Πληρωμής πάσχει ακυρότητας, καθώς είναι ελαττωματική ως τίτλος και ως εκ τούτου είναι άκυρες αμφότερες οι πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος της ανακόπτουσας, ήτοι η επιταγή προς εκτέλεση και η κατάσχεση επί του ακινήτου της.

Προϋποθέσεις εφαρμογής των διατάξεων της 998 ΑΚ είναι α) ο κάτοχος να έλαβε την κατοχή από τον νομέα δυνάμει ορισμένης ενοχικής σχέσης (πχ μίσθωση) και β) ο κάτοχος να προσέβαλε την νομή κατά την έννοια της ΑΚ 984, δηλαδή με αποβολή ή διατάραξη. Αποβολή υπάρχει, όταν ο κάτοχος αντιποιείται την νομή αρνούμενος μετά τη λήξη της ενοχικής σχέσης να αποδώσει το πράγμα, με τον ισχυρισμό ότι είναι νομέας ο ίδιος. Σύμφωνα με το άρθρ. 980 Α.Κ, η νομή ασκείται αυτοπροσώπως ή δια μέσου άλλου. Όποιος άρχισε να κατέχει στο όνομα άλλου, τεκμαίρεται όσο διατελεί στην κατοχή του πράγματος ότι κατέχει στο όνομα του άλλου. Κατά το άρθρ. 982 Α.Κ, αν ο αντιπρόσωπος του νομέα ακινήτου θελήσει να αντιποιηθεί την νομή, αυτή δεν χάνεται για τον νομέα, πριν αυτός λάβει γνώση της αντιποίησης. Αντιποίηση της νομής υπάρχει, όταν ο κάτοχος εξωτερικεύσει τη βούλησή του να είναι στο εξής αυτός νομέας ή και όταν αναγνωρίζει άλλον (εκτός του αντιπροσωπευόμενου) για νομέα. Δεν υπάρχει αντιποίηση όμως, αν η άρνηση του κατόχου να αποδώσει το πράγμα στον νομέα, δικαιολογείται από τον νόμο ή από την ενοχική μεταξύ τους σύμβαση. Στις περιπτώσεις της μίσθωσης ακινήτου, όταν ο μισθωτής δεν εκδηλώσει σαφή πρόθεση του λοιπού να εξουσιάσει το πράγμα ως νομέας, δεν υπάρχει διαφορά περί νομής (Γεωργιάδη - Σταθόπουλου ΕρμΑΚ, έκδοση 1985, υπ' αρθρ. 982 παρ. 4, σελ. 252). Αντιποίηση της νομής, στις περιπτώσεις που υπάρχει μίσθωση, εκ μέρους του μισθωτή-κατόχου δεν διαφαίνεται άνευ άλλου, όταν ο τελευταίος αρνείται να αποδώσει το ακίνητο πράγμα στον νομέα-εκμισθωτή, καθόσον η νομή στην περίπτωση αυτή διατηρείται υπέρ του αντιπροσωπευομένου, εάν και εφόσον ο μισθωτής κατέχει μεν το πράγμα, αλλά δεν έχει τη θέληση ούτε έχει εκφράσει διάθεση να γίνει νομέας. Κατά συνέπεια, στην περίπτωση αυτή δεν χωρεί η από το άρθρ. 980 Α.Κ. αγωγή περί αποβολής από την νομή, αλλά ούτε προσωρινή ρύθμιση με ασφαλιστικά μέτρα μπορεί να γίνει. Ακόμη δηλαδή και μετά τη λήξη του συμβατικού χρόνου της μίσθωσης χωρεί, κατά το αρθρ. 599 ΑΚ, μόνο αγωγή απόδοσης, από την έννομη σχέση της μίσθωσης (ΕφΑΘ 4045/2001, 88/2021, ΕιρΘεσ 7880/2013, ΕιρΡόδου 15/2010 και ΕιρΦλωρ 79/2002 στην ΝΟΜΟΣ). Ως εκ τούτου στην αγωγή - αίτηση περί νομής, που ασκεί ο νομέας (εκμισθωτής), θα πρέπει κατ' ακολουθία να αναφέρονται εμφανείς διακατοχικές πράξεις ή ενέργειες του αντιπροσώπου (μισθωτή), από τις οποίες φαίνεται ότι σφετερίζεται την νομή ή αντιποιείται αυτή ή εκδήλωσε απερίφραστα προς τον αληθή νομέα τη θέλησή του ότι έπαυσε να ασκεί τη φυσική εξουσίαση για εκείνον και στο εξής την ασκεί για τον εαυτό του, διαφορετικά η αγωγή απορρίπτεται (ΕιρΑθ 751/2021 σε ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ). Τούτο δε διότι, ακόμη και στην περίπτωση που η μίσθωση έχει λήξει και ο μισθωτής εξακολουθεί να βρίσκεται στην κατοχή του μισθίου, δεν σημαίνει άνευ άλλου ότι η τέτοιου είδους συμπεριφορά υποκρύπτει συγκαλυμμένη αντιποίηση της νομής. Η εξάντληση των δικαστικών μέσων, που έχουν οι μισθωτές, προκειμένου να παραμείνουν στη μισθωτική σχέση, ακόμη και αν έχει εκλείψει το ουσιαστικό τους δικαίωμα, δεν σημαίνει, άνευ άλλου, ότι σφετερίζονται το δικαίωμα νομής των εκμισθωτών.

Έτσι και με την υπ’αριθμ.62/2025 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πρέβεζας, απορρίφθηκε η αίτηση για την λήψη ασφαλιστικών μέτρων νομής σε μισθωτική διαφορά, την οποία χειρίστηκε το γραφείο μας. Το Δικαστήριο έκρινε ότι καθόσον στο δικόγραφο αυτής η αιτούσα δεν επικαλείται εμφανείς συγκεκριμένες διακατοχικές πράξεις ή ενέργειες του καθ' ου μισθωτή, από τις οποίες φαίνεται ότι αυτός αντιποιείται ή σφετερίζεται την νομή της ή εκδήλωσε απερίφραστα προς αυτήν τη θέλησή του ότι έπαυσε να ασκεί τη φυσική εξουσίαση για εκείνη και στο εξής την ασκεί για τον εαυτό του (ΕιρΑθ. 751/2021 σε ΤΝΠ ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ). Επιπλέον, δεν αναφέρονται στην ένδικη αίτηση συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά κατεπείγοντος ή επικειμένου κινδύνου βλάβης του επιδίκου ακινήτου αλλά ούτε και συγκεκριμένα περιστατικά, που εγκυμονούν κίνδυνο βλάβης της αιτούσας (ΕιρΑμαρ 131/2024 στην ΝΟΜΟΣ, Ειρ.Ορεσ. 256/70 ΕΔ 1972.120). Η έλλειψη επικοινωνίας της αιτούσας, κατά τους ισχυρισμούς της, με τον καθ' ου για το ζήτημα της λύσης της μίσθωσης και της μη ενημέρωσής της για τον χρόνο απόδοσης του επιδίκου μισθίου, ως επείγουσας περίπτωσης για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων, δεν αρκούν για το ορισμένο του κατεπείγοντος, αφού, ακόμη και αν αληθεύουν οι ισχυρισμοί αυτοί, συνιστούν απλή παράβαση των όρων της μεταξύ των διαδίκων μισθωτικής σχέσης και όχι κίνδυνο, κατά την έννοια του άρθ. 682 §1 ΚΠολΔ, που μπορεί να δημιουργήσει ανεπανόρθωτες ή δύσκολα αναστρέψιμες καταστάσεις και βλάβη του επιδίκου δικαιώματος της νομής της.

Σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ.1 του Ν.1882/1190, όπως τροποποιήθηκε εσχάτως με το άρθρο 8 του Ν.4337/17-10-2015 προστέθηκε νέο κεφάλαιο δωδέκατο στο Ν.4174/2013, με το άρθρο 71 παρ.2 του οποίου, ο νομοθέτης προβλέπει ότι για την στοιχειοθέτηση του αδικήματος της μη καταβολής  χρεών προς το Δημόσιο (α.25 παρ.1 εδ. α’, β΄ Ν.1882/90) απαιτείται η μη καταβολή των βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση χρεών προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 4 μηνών και τιμωρείται α)με ποινή φυλάκισης ενός τουλάχιστον έτους, εφόσον το συνολικό χρέος από κάθε αιτία, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών, υπερβαίνει το ποσό των 100.000 € και β) με ποινή φυλάκισης τριών τουλάχιστον ετών, εφόσον το συνολικό χρέος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ανωτέρω περίπτωση α', υπερβαίνει το ποσό των 200.000 €. Η ποινική δίωξη ασκείται ύστερα από αίτηση του Προϊσταμένου της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας ή των Ελεγκτικών Κέντρων ή του Τελωνείου προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας τους, που συνοδεύεται υποχρεωτικά από πίνακα χρεών, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων.  Με την κύρωση  του Ν. 4619/2019, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ κατά άρθρον 460 του Νέου Ποινικού Κώδικα την 1η Ιουλίου 2019, το άρθρο 469 του ισχύσαντος Ποινικού Κώδικα προστίθεται το εδάφιο γ΄ ως εξής: «Στην αίτηση και στον πίνακα χρεών που υποβάλλονται σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο δεν συμπεριλαμβάνονται και δεν υπολογίζονται για τον προσδιορισμό της ευθύνης του προσώπου τα χρέη που προέρχονται από τη μη εκτέλεση χρηματικών ποινών που επιβλήθηκαν από ποινικό δικαστήριο και οι σχετικές με αυτά προσαυξήσεις, τόκοι και λοιπές επιβαρύνσεις καθώς και τα χρέη από τα αδικήματα που τυποποιούνται στο  άρθρο 66 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας μαζί με τις σχετικές με αυτά προσαυξήσεις, τόκους και λοιπές επιβαρύνσεις.»  Σύμφωνα με τη σαφή διατύπωση της προμνησθείσης διάταξεως, ο έκαστος πίνακας χρεών που υποβάλλεται στον Εισαγγελέα μετά από αίτηση του προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ.  λογίζεται ως μία πράξη κατά της οποίας ασκείται ποινική δίωξη και όχι για κατ΄εξακολούθηση έγκλημα, ήτοι για περισσότερες τελεσθείσες πράξεις με ενότητα δόλου. Τούτο διότι ο νόμος θεωρεί ότι τα περιεχόμενα σε κάθε πίνακα χρέη , μη καταβληθέντα, συνιστούν έναν και μόνο έγκλημα, αυτό της μη καταβολής του αθροίσματος των χρεών του πίνακα. Περαιτέρω από το άρθρο 2 του νέου ΠΚ ορίζεται ότι «1.αν από την  τέλεση  της  πράξης  ως  την  αμετάκλητη  εκδίκασή  της  ίσχυσαν  περισσότερες  διατάξεις νόμων, εφαρμόζεται αυτή που στη συγκεκριμένη περίπτωση οδηγεί στην ευμενέστερη  μεταχείριση  του  κατηγορουμένου.  2.Αν μεταγενέστερος νόμος χαρακτήρισε την πράξη μη αξιόποινη(ανέγκλητη), παύει η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε καθώς και τα ποινικά επακόλουθά της, όπως και η εκτέλεση μέτρων ασφαλείας.» Συνεπώς, αυτό που ενδιαφέρει τον νομοθέτη δεν είναι αν ο νόμος στο σύνολό του, ως ενιαίο όλον, είναι επιεικέστερος για τον κατηγορούμενο αλλά αν περιέχει διατάξεις που είναι επιεικέστερες γι’ αυτόν.  Μέσω της τροποποίησης της καθιερωθείσας στον προηγούμενο Ποινικό Κώδικα αρχής της αναδρομικότητας,  καθίσταται σαφής η καθιέρωση της επιλογής των ευμενέστερων προς τον κατηγορούμενο διατάξεων δια του συγκερασμού δύο νόμων που αρχικά ίσχυαν, με αποτέλεσμα την καλυτέρευση της θέσης του κατηγορουμένου , χωρίς να θίγονται τα θεμελιώδη δικαιώματα του. Κατά τα προαναφερθέντα, η επιεικέστερη διάταξη του άρθρου 469 του νέου ΠΚ αξιώνει ότι δεν δύναται να συμπεριληφθούν και να υπολογισθούν τα χρέη από αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, ανεξαρτήτως ποσού, με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέγκλητη η πράξη της μη καταβολής χρεών  προς το Δημόσιο και ως εκ τούτου να μην θεμελιώνεται το αξιόποινο της πράξης αυτής. Σχετικά έχει εκδοθεί η απόφαση 1519/2019 του Αρείου Πάγου και η πρόσφατη 449/2020ΑΠ, σύμφωνα με  την οποία τα χρέη από αδικήματα που τυποποιούνται στο άρθρο 66 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας δεν δύναται να συμπεριληφθούν στον πίνακα χρεών που θεμελιώνει το αξιόποινο του αδικήματος της μη καταβολής χρεών προς το δημόσιο ανεξαρτήτως ποσού και ανεξαρτήτως εάν έχει υποβληθεί ήδη έγκληση ή όχι για το άρθρο 66 από την αρμόδια Δημόσια Αρχή. Ομοίως έκρινε το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ιωαννίνων σε υπόθεση που χειρίστηκε το Δικηγορικό μας γραφείο για το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο, που απάλλαξε τον κατηγορούμενο λόγω εξάλειψης του αξιοποίνου.

Το δικαστήριο ανέβαλε τη συζήτηση της υπόθεσης, έπειτα από κατατεθείσα αγωγή των εναγόντων αναφορικά με τις συναλλαγές καταναλωτών στο πλαίσιο συμβάσεων δανείου  σε ελβετικό φράγκο με προδιατυπωμένους αλλά ασαφείς και αόριστους όρους.  Οι ενάγοντες μεταξύ άλλων, αρνήθηκαν οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με την Τράπεζα έχοντας ως γνώμονα ότι ουδέποτε ενημερώθησαν για τους όρους και την άμεση σύνδεση του επενδυτικού τους προϊόντος με την αγορά συναλλάγματος καθώς επίσης και της ραγδαίας μεταβολής της ισοτιμίας του ευρώ έπειτα από ισχυροποίηση του ελβετικού φράγκου. Συγκεκριμένα οι ενάγοντες αιτήθηκαν ,παριστάμενοι δια της πληρεξούσιας δικηγόρου τους,  Πολυνίκης Ράπτη, την υποχρέωση της εναγομένης να παραλείπει να μετατρέπει το όποιο προκύπτον χρεωστικό υπόλοιπο σε ευρώ με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του ελβετικού φράγκου την ημέρα της καταγγελίας, σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης καθώς επίσης και την ακύρωση της συμβάσης στεγαστικού δανείου με την παράλληλη επιδίκαση και καταβολή του ποσού της  τάξεως των 5.000 ευρώ σε έκαστο εξ αυτών λόγω ηθικής βλάβης. Αναμένεται λοιπόν, η απόφαση του Δικαστηρίου εωσότου περατωθεί αμετακλήτως η δίκη επί της συλλογικής αγωγής για την οποία έχει εκδοθεί ήδη η με αριθμό 334/2016  οριστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία κάνει δεκτή την αγωγή των δανειοληπτών και κρίνει άκυρη την σύμβαση δανείου σε ελβετικό φράγκο.

Για την διόρθωση της εγγραφής ακινήτου ως ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ στο Κτηματολόγιο απαιτείται αίτηση ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, η οποία εκδικάζεται με την διαδικασία της εκουσίας. Η διόρθωση της εγγραφής υπόκειται σε προθεσμία, η πάροδος της οποίας συνεπάγεται την περιέλευση του ακινήτου που έχει δηλωθεί ως αγνώστου ιδιοκτήτη στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου. Την αίτηση ασκεί ο δικαιούχος του ακινήτου ή όποιος έχει έννομο συμφέρον. Σε περίπτωση θανάτου του αρχικά δικαιούχου του ακινήτου, την αίτηση νομιμοποιούνται να ασκήσουν οι κληρονόμοι του.

Με την εν λόγω απόφαση γίνεται δεκτή η διόρθωση των ανακριβών πρώτων εγγραφών στα κτηματολογικά βιβλία και συγκεκριμένα της εσφαλμένης αναγραφής ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ, καθώς οι δικαιούχοι- αιτούντες ως μοναδικοί εξ αδιαθέτου κληρονόμοι έχουν έννομο συμφέρον να ζητήσουν τη διόρθωση των στοιχείων αυτών. Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι ως ανωτέρω κληρονόμοι νομιμοποιούνται ενεργητικά λόγω της κληρονομικής διαδοχής να προβούν στη διόρθωση των πρώτων ανακριβών εγγραφών του συγκεκριμένου ακινήτου στα βιβλία του Κτηματολογικού  Γραφείου.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων, όπως προβλέπεται στον Ν. 4469/2017, αποτελεί μια νέα εξωδικαστική κατά βάση συλλογική διαδικασία ρύθμισης και διευθέτησης των οφειλών επιχειρήσεων. Με τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρυθμίζονται, κατόπιν συμφωνίας με την πλειοψηφία των πιστωτών, οι οφειλές νομικών προσώπων που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στην ελληνική επικράτεια, καθώς και των φυσικών προσώπων που έχουν πτωχευτική ικανότητα (έμποροι). Οι οφειλές προς ρύθμισης θα πρέπει να έχουν γεννηθεί (δηλαδή να είναι ληξιπρόθεσμες) πριν την 31-12-2016 και θα πρέπει να ξεπερνούν τις 20.000 ευρώ. Επειδή σκοπός του Νόμου είναι η διάσωση μόνο των βιώσιμων επιχειρήσεων, δηλ. εκείνων που έχουν την ικανότητα να διατηρηθούν στην αγορά που δραστηριοποιούνται, απαραίτητη προϋπόθεση για την υπαγωγής της επιχείρησης στην διαδικασία είναι να έχει θετικό καθαρό αποτέλεσμα ή θετική θέση έστω σε μία κατά τις τελευταίες τρεις χρήσεις πριν την υποβολή της αίτησης. Σημειωτέων ότι υπάγονται όλες οι οφειλές της επιχείρησης είτε αφορούν οφειλές προς Τράπεζες, Δημόσιο ή προμηθευτές είτε μόνο προς το Δημόσιο.

Με την υποβολή της αίτησης δηλώνονται όλα τα οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη και δηλώνει ότι συναινεί στην άρση του τραπεζικού απορρήτου. Η διαδικασία γίνεται ηλεκτρονικά μέσω πλατφόρμας που έχει δημιουργηθεί προς τούτο από την Γενική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Η διαδικασία είναι πρωτοποριακή και καινοτόμα, αφού η όλη διαδικασία από την κατάθεση της αίτησης, τις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές μέχρι την κατάρτιση της συμφωνίας γίνεται ηλεκτρονικά με αυστηρές προθεσμίες, ελεγχόμενη από τον συντονιστή, ο οποίος είναι Διαμεσολαβητής εγγεγραμμένος στο μητρώο Διαμεσολαβητών του ΥΔΔΑΔ που διορίζεται με την υποβολή της αίτησης και πληροί όλα τα εχέγγυα αμεροληψίας και φερεγγυότητας.

Η σύμβαση αναδιάρθρωσης των οφειλών, εφόσον επιτευχθεί συμφωνία είναι δεσμευτική ακόμη και για τους πιστωτές που δεν συναίνεσαν στο σχέδιο αποπληρωμής. Για τον ορισμό καταβολών δε, πέραν του περιορισμού των 120 δόσεων προς το Δημόσιο και του περιορισμού των 50 ευρώ ως ελάχιστη δόση, εκτιμάται η ικανότητα αποπληρωμής (ability to pay) της επιχείρησης λαμβανομένων υπόψη όλων των υφιστάμενων οικονομικών στοιχείων  αλλά και των υποχρεώσεων της επιχείρησης την επόμενη τριετία. Εφόσον δεν χειροτερεύει η θέση των πιστωτών, δηλαδή το συνολικό ποσό των καταβολών θα πρέπει να ισούται με την εμπορική αξία των ακινήτων, είναι δυνατή η διαγραφή μέρους της οφειλής (τόκων και κεφαλαίου).

Με την υποβολή της αίτησης αναστέλλονται αυτοδίκαια τα καταδιωκτικά μέτρα εις βάρος της περιουσίας του οφειλέτη και επίσης χορηγείται φορολογική ενημερότητα στον οφειλέτη/οφειλέτιδα επιχείρηση.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί κατά την υποβολή της αίτησης, αφού υπάρχει δικαίωμα υποβολής μόνο μία φορά! Για’ αυτό θα πρέπει να υπάρχει καθοδήγηση από δικηγόρο ή κάποιον καταρτισμένο στην διαδικασία, κατά την υποβολή της αίτησης.

Απευθυνθείτε στο Δικηγορικό Γραφείο της Πολυνίκης Ράπτη, η οποία είναι πιστοποιημένη Διαμεσολαβήτρια του ΥΔΔΑΔ με εκπαίδευση στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης οφειλών.

Δεκτή έγινε η αίτηση χορήγησης προσωρινής διαταγής από το Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Ιωαννίνων για την αναστολή εκτέλεσης είσπραξης προστίμου για αδήλωτη εργασία. Με την υπ΄αριθμ.68/2017 έγινε μερικώς δεκτή η αίτηση και ανεστάλη η είσπραξη προστίμου για το ποσό 8.700,49 ευρώ από το συνολικό επιβαλλόμενο από το ΠΕΚΑ Ηπείρου-Κέρκυρας του ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ) ποσό των 9.700,49 ΕΥΡΩ.  Σημειωτέον ότι έχει ήδη κριθεί αντισυνταγματική από πρωτοβάθμιο Δικαστήριο η Υπουργική Απόφαση Φ11321/11115/802/2-6-2014 με την οποία καθορίζεται το ύψος το προστίμου για αδήλωτη εργασία από 9.197,10€ έως 10.550,54€, ανάλογα με την ηλικία και την ειδικότητα του εργαζομένου. Την υπόθεση χειρίστηκε η Δικηγόρος Πολυνίκη Ράπτη.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 63 του ν.2676/1999, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 3863/2010, οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος Φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν εργασία υπόκεινται σε περιορισμό ή αναστολή των συντάξεών τους. Από τη παρ. 6 του ανωτέρω άρθρου ρητά ορίζεται ότι οι προαναφερόμενοι περιορισμοί δεν εφαρμόζονται στους συνταξιούχους του ΟΓΑ.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν.4387/2016, στους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους του Δημοσίου, καθώς και όλων των φορέων, ταμείων, κλάδων, ή λογαριασμών που εντάσσονται στον Ε.Φ.Κ.Α, οι οποίοι αναλαμβάνουν εργασία ή αποκτούν ιδιότητα ή δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του Ε.Φ.Κ.Α, οι ακαθάριστες συντάξεις κύριες και επικουρικές καταβάλλονται μειωμένες σε ποσοστό 60% για όσο χρόνο απασχολούνται ή διατηρούν την ιδιότητα ή την δραστηριότητα.

Με το άρθρο 99 του ν. 4387/2016, για τα πρόσωπα που υπάγονται στην ασφάλιση του Ε.Φ.Κ.Α. βάσει των γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων του ΟΓΑ, όπως αυτές διαμορφώνονται από την ημερομηνία εφαρμογής του ν.4387/2016, προβλέπεται μεταβατικό καθεστώς υπολογισμού της σύνταξης και σταδιακή εφαρμογή των ρυθμίσεων των άρθρων 7,8,27 και 28 του ν. 4387/2016 για τη χορήγηση εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης. Ειδικότερα, για αιτήσεις συνταξιοδότησης ασφαλισμένων του πρώην ΟΓΑ που υποβάλλονται εντός του 2017, το ποσό της χορηγούμενης σύνταξης αποτελείται από το άθροισμα δύο επιμέρους ποσών: α) κατά ποσοστό 93,80% από το ποσό που προκύπτει με βάση τις γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις του ΟΓΑ, όπως αυτές ίσχυαν μέχρι του ισχύ του νόμου 4387/2016, με την επιφύλαξη του άρθρου 40 και β) κατά ποσοστό 6,20% από το άθροισμα εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης.

Τα ανωτέρω ποσοστά μεταβάλλονται (αυξομειώνονται) τα επόμενα χρόνια, ώστε καταληκτικά από 1-1-2031 και εφεξής να χορηγείται μόνο εθνική και ανταποδοτική σύνταξη, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το ν. 4387/2016.

Με βάση το ανωτέρω νομοθετικό πλαίσιο, στις περιπτώσεις συνταξιούχων του πρώην ΟΓΑ από 1-1-2017 και μετά, που συνεχίζουν να ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα για την οποία υφίσταται υποχρέωση ασφάλισης στο Ε.Φ.Κ.Α., βάσει των σχετικών διατάξεων υπαγωγής στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ και δεδομένης της ως άνω μεταβατικής προσαρμογής του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων των ασφαλισμένων του πρώην ΟΓΑ στο νέο καθεστώς συντάξεων (εθνική και ανταποδοτική σύνταξη), οι ρυθμίσεις του άρθρου 20 του ν. 4387/2016, για την απασχόληση συνταξιούχων έχουν εφαρμογή για όσους συνταξιοδοτούνται από 1-1-2025, καθώς από το έτος αυτό και μετά η συμμετοχή εθνικής και

ανταποδοτικής σύνταξης στο συνολικό ποσό της σύνταξης προσεγγίζει και εν συνεχεία υπερβαίνει το 60%, το ποσοστό δηλαδή περικοπής της σύνταξης που ορίζεται στο άρθρο 20 του ν. 4387/2016.

Καθώς καταργήθηκε η εκχώρηση των ανείσπρακτων μισθωμάτων στο Δημόσιο, οι εκμισθωτές που δεν έχουν εισπράξει τα μισθώματα για το φορολογικό έτος 2016 θα πρέπει προκειμένου να αποφύγουν τη φορολόγηση για ποσά που δεν έχουν εισπράξει, να δηλώσουν τα ανείσπρακτα εισοδήματα κατά την υποβολή φορολογικής δήλωσης, αφού πρώτα έχουν υποβάλλει αγωγή απόδοσης μισθίου και καταβολής μισθωμάτων ή αίτηση διαταγής απόδοσης μισθίου και πληρωμής οφειλομένων μισθωμάτων και έχει εκδοθεί η σχετική απόφαση ή διαταγή. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 4346/2015 (ΦΕΚ Α' 152) προστέθηκε στο άρθρο 39 του ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α' 167) νέα παράγραφος 4, η οποία ισχύει για τα εισοδήματα που αποκτώνται από 1/1/2015 και μετά και σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι, τα εισοδήματα από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας, τα οποία δεν έχουν εισπραχθεί από τον δικαιούχο, δεν συνυπολογίζονται στο συνολικό εισόδημά του, εφόσον έως την προθεσμία υποβολής της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, έχει εκδοθεί εις βάρος του μισθωτή διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μισθίου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή έχει ασκηθεί εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων. Τα εν λόγω εισοδήματα φορολογούνται στο έτος και κατά το ποσό που αποδεδειγμένα εισπράχθηκαν, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 8. Τα μη εισπραχθέντα εισοδήματα δηλώνονται σε ειδικό κωδικό ανείσπρακτων εισοδημάτων από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Προκειμένου να δηλωθούν ως ανείσπρακτα τα εισοδήματα από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας θα πρέπει να προσκομίζονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., πριν από την υποβολή της δήλωσης, ευκρινή φωτοαντίγραφα (φωτοτυπίες), κατά το άρθρο 1 του ν. 4250/2014 (ΦΕΚ Α'74), των διαταγών, δικαστικών αποφάσεων που έχουν εκδοθεί ή αγωγών που έχουν ασκηθεί, έως και την προθεσμία υποβολής της ετήσιας δήλωσης.

 Τα ανείσπρακτα εισοδήματα θα δηλώνονται στο έντυπο «ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ» Ε2 και θα μεταφέρονται σε ειδικό κωδικό του εντύπου Ε1 κατά την υποβολή της οικείας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (ΠΟΛ.1020/2016).

Η προθεσμία ισχύει μέχρι την 30-06-2017.

Δεκάδες χιλιάδες (περίπου 70.000) είναι οι δανειολήπτες που κυρίως κατά την περίοδο 2006-2008 έλαβαν δάνεια σε ελβετικό φράγκο και οι οποίοι πλέον είναι αντιμέτωποι με τις επιβαρύνσεις που έφερε η αλλαγή της ισοτιμίας. Το κύριο χαρακτηριστικό αυτό των δανείων είναι όχι μόνο η μεταβολή του επιτοκίου δανεισμού αλλά η μεταβολή του κεφαλαίου που καλείται να επιστρέψει ο δανειολήπτης. Είναι ένα άγνωστο κεφάλαιο, το ύψος του οποίου διαμορφώνεται από μη προβλέψιμους τελικά για τον ίδιο παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να ανατρέπουν οποιαδήποτε αναλογία μεταξύ παροχής και αντιπαροχής και να καθιστούν ανυπέρβλητο το πραγματικό κόστος του δανείου. Καθώς δεν έχει υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για τα δάνεια σε συνάλλαγμα, οι δανειολήπτες έχουν καταφύγει στη δικαστική οδό με αγωγές και ζητούν την μετατροπή του ποσού του δανείου σε ευρώ με βάση την ισοτιμία που ίσχυε κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης του δανείου. Η αγωγή στηρίζεται στην έλλειψη ενημέρωσης των δανειοληπτών για τον τρόπο λειτουργίας των δανείων σε συνάλλαγμα, στους άκυρους όρους της δανειακής σύμβασης και την μεταβολή των συνθηκών που δημιουργήθηκαν και οι οποίες δεν μπορούσαν να προβλεφθούν. Επιπλέον η αγωγή βασίζεται στο γεγονός ότι η συγκεκριμένη σύμβαση (σε ελβετικό φράγκο) δεν αποτελεί τη συνήθη σύμβαση δανείου αλλά εμπεριέχει και σύμβαση επενδυτικού χαρακτήρα.

Οι  αποφάσεις των Δικαστηρίων  στην πλειονότητα είναι θετικές, καθώς τόσο στον πρώτο βαθμό όσο και στο Εφετείο, έχουν εκδοθεί αποφάσεις που κάνουν δεκτές τις κρινόμενες αγωγές και μετατρέπουν την οφειλή σε ευρώ με βάση την αρχική ισοτιμία. Μάλιστα έχει εκδοθεί και η υπ΄αριθμ.334/2015 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία κάνει δεκτή τη συλλογική αγωγή που ασκήθηκε από σωματείο των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο και ακύρωσε εξ ολοκλήρου τις συμβάσεις σε ελβετικό φράγκο, λόγω των καταχρηστικών όρων που περιέχουν. Στον αντίποδα υπάρχουν αρκετές αποφάσεις που απορρίπτουν τις εν λόγω αγωγές με το σκεπτικό ότι οι όροι της σύμβασης πληρούν τους κανόνες διαφάνειας που υπαγορεύονται από το εθνικό αλλά και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Όπως όλα δείχνουν το κύρος των συμβάσεων και των όρων αυτών θα κριθεί από τον Άρειο Πάγο, το οποίο θα αποφασίσει για την φύση των συμβάσεων σε ελβετικά φράγκα και τους όρους αυτών ως καταχρηστικούς ή μη.

Μέσω διάφορων νόμων αλλά και μέσω των συλλογικών συμβάσεων εργασίας έχουν θεσπιστεί διατάξεις που διευκολύνουν τους εργαζόμενους γονείς προς ενίσχυση του συνταγματικά προστατευόμενου θεσμού της οικογένειας και της μητρότητας. Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά οι άδειες των γονέων από την εργασία, προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε οικογενειακές υποχρεώσεις, όταν αυτές κρίνονται σημαντικές.

Άδεια κυοφορίας και λοχείας: Με τον Ν.1302/1982, με τον οποίο επικυρώθηκε η Διεθνής Σύμβαση Εργασίας 103/1952 για την προστασία της μητρότητας, ορίστηκε ότι κάθε εργαζόμενη γυναίκα σε οποιαδήποτε επιχείρηση δικαιούται να λάβει άδεια μητρότητας με την προσκόμιση ιατρικού πιστοποιητικού που να βεβαιώνει την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Η διάρκεια αυτή ορίστηκε να είναι 12 εβδομάδων και ένα μέρος αυτής πρέπει να χορηγείται μετά τον τοκετό. Με τον ίδιο νόμο ορίστηκε ότι κατά την ως άνω άδεια μητρότητας η εργαζόμενη μητέρα δικαιούται χρηματικών παροχών και ιατρικών υπηρεσιών. Στην συνέχεια, με την υπογραφή της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας αυξήθηκε σταδιακά η διάρκεια της άδειας, η οποία τελικά με την υπογραφή της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. των ετών 2000-2001 ορίστηκε σε 17 εβδομάδες, εκ των οποίων οι 8 χορηγούνται πριν τον τοκετό (άδεια κυοφορίας) και οι 9 μετά τον τοκετό (άδεια λοχείας). Κατά τη νομολογία των δικαστηρίων δε, κρίθηκε ότι το γεγονός της κυοφορίας και της λοχείας θεωρείται ως ανυπαίτιο κώλυμα και έτσι εφαρμόζονται οι διατάξεις  657 και 658 του Αστικού Κώδικα, με βάση τα οποία ο μεν εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει στην γυναίκα που απουσιάζει από την εργασία της λόγω κυοφορίας τις τελευταίες 8 εβδομάδες πριν τον τοκετό αποδοχές ασθενείας, ίσες με 13 μεν ημερομίσθια, αν η εργαζομένη δεν έχει συμπληρώσει έτος εργασίας στην επιχείρηση, ενός δε μηνός, αν έχει συμπληρώσει έτος εργασίας και παράλληλα ο μεν ασφαλιστικός της οργανισμός κύριας ασφάλισης π.χ. το ΙΚΑ, χορηγεί στις εργαζόμενες αυτές επίδομα μητρότητας και λοχείας αν έχουν συγκεντρώσει τις προϋποθέσεις του Κανονισμού Παροχών Ασθενείας του ΙΚΑ (π.χ. 200 ημέρες τουλάχιστον στην ασφάλιση είτε του ΙΚΑ είτε άλλων φορέων ασφάλισης μισθωτών, κατά τα δύο τελευταία έτη τα προηγούμενα της πιθανής ημερομηνίας του τοκετού της). Ο δε ΟΑΕΔ χορηγεί στις εργαζόμενες αυτές, αφού λάβουν το επίδομα μητρότητας του ΙΚΑ, ειδική παροχή συμπληρωματική μητρότητας του Ν. 549/1977 (άρθρα 4 και 5) που είναι ίση με τη διαφορά που προκύπτει αν από τις αποδοχές που καταβάλλει ο εργοδότης αφαιρεθεί το επίδομα που κατέβαλε το ΙΚΑ για το ίδιο χρονικό διάστημα των 4 μηνών.

Άδεια θηλασμού: Με το άρθρο 5 του Ν. 1302/1982 ορίσθηκε ότι «Εφόσον η γυναίκα θηλάζει το παιδί της έχει το δικαίωμα να διακόπτει για τον σκοπό αυτόν την εργασία της για ένα ή περισσότερα χρονικά διαστήματα». Εφαρμόζοντας τη διάταξη αυτή του Ν. 1302/1982 η εθνική μας νομοθεσία κυρώνοντας με το άρθρο 7 του Ν.3144/2003 τις διατάξεις του άρθρου 9 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. του έτους 1993, και όπως αυτή τροποποιήθηκε με τις νεότερες Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. των ετών 2004-2005 και τελικά με το άρθρο 2 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. του έτους 2014, όρισε ότι οι μητέρες εργαζόμενες δικαιούνται για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας τους, να προσέρχονται αργότερα ή να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα από την εργασία τους.

Άδεια για ασθένεια εξαρτημένων μελών: Σε περίπτωση ασθένειας εξαρτημένων παιδιών, ο εργαζόμενος γονεύς δικαιούται άδειας 12 ημερών ετησίως, εφόσον έχει τρία τέκνα και πάνω, σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν.1483/84. Η διάταξη ισχύει και για τους μερικώς απασχολούμενους.

Άδειες σχολικής παρακολούθησης τέκνων: Οι γονείς που έχουν τέκνα στο νηπιαγωγείο και μέχρι την συμπλήρωση του 16ου έτους της ηλικίας τους δικαιούνται ετησίως άδεια με αποδοχές μέχρι 4 ημέρες  για κάθε τέκνο. Οι γονείς που εργάζονται σε ίδιο ή διαφορετικό εργοδότη δικαιούνται την άδεια αυτή κατ΄επιλογή τους ο ένας από τους δύο με δήλωση στον ή στους εργοδότες τους. Η χορήγησή της προϋποθέτει αποχρώντα λόγο προσωπικής επαφής του γονέα με το σχολείο.

Άδεια μονογονεϊκών οικογενειών: Σύμφωνα με το άρθρο 7 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002-2003 στους εργαζόμενους-ες που έχουν χηρέψει και στον άγαμο/η γονέα, που έχουν την επιμέλεια του παιδιού, χορηγείται άδεια με αποδοχές έξι (6) εργάσιμων ημερών το χρόνο, πέραν αυτής που δικαιούνται από άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδεια οκτώ (8) εργάσιμων ημερών.

Άδεια φροντίδας παιδιού που πάσχει από νόσημα που απαιτεί αιμοκάθαρση: Στους φυσικούς ή θετούς γονείς παιδιού ηλικίας έως 16 ετών που πάσχει από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση χορηγείται πρόσθετη άδεια 10 εργασίμων ημερών ετησίως, σύμφωνα με το άρθρο 12 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε 2004-2005. Η άδεια αυτή είναι με αποδοχές και χορηγείται και στους δύο γονείς επιπλέον της άδειας που δικαιούνται από άλλες διατάξεις.

Άδεια γάμου και γέννησης τέκνου:  Στην περίπτωση γάμου των εργαζομένων (Θρησκευτικού ή Πολιτικού) σύμφωνα με τις διατάξεις της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. χορηγείται άδεια με αποδοχές ίση με 6 μεν ημέρες αν ο/η εργαζόμενος/νη απασχολείται με 6ήμερο ή με 5 ημέρες αν ο/η εργαζόμενος/νη απασχολείται με 5θήμερο. Η άδεια γάμου χορηγείται για τις ανάγκες του γάμου, αμέσως πριν ή μετά τη τέλεση του γάμου και δεν δικαιολογείται η χορήγησή της στην περίοδο χορήγησης της κανονικής άδειας των εργαζομένων. Σε περίπτωση γέννησης τέκνου χορηγείται στον πατέρα άδεια με αποδοχές 2 ημερών.

Με την εν λόγω απόφαση γίνεται δεκτή αγωγή κατά ΝΠΔΔ για οφειλή με βάση τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού. Οι διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού εφαρμόζονται και για αξιώσεις κατά του Δημοσίου. Κρίθηκε δε νόμιμο και το αίτημα να κηρυχθεί η απόφαση προσωρινά εκτελεστή, καθώς από το άρθρο 20 §1 του Συντάγματος και 6 §1 της ΕΣΔΑ περιλαμβάνεται, εκτός από την οριστική και προσωρινή δικαστική προστασία και η αναγκαστική εκτέλεση, ως ισότιμη μορφή δικαστικής προστασίας και ως αναγκαία και αυτοτελής δικονομική προέκταση του ουσιαστικού δικαιώματος και όχι αποκλειστικά ως προέκταση κάποιας διαγνωστικής διαδικασίας. Συνεπώς επιτρέπεται αναγκαστική εκτέλεση και κατά του Δημοσίου και των λοιπών ΝΠΔΔ, στα οποία έχουν επεκταθεί τα προνόμια αυτού, για την ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων που πηγάζουν από κάθε αιτία, βάσει των εκτελεστών τίτλων που αναφέρονται στον ΚΠολΔ. Την υπόθεση χειρίστηκε η Δικηγόρος Πολυνίκη Ράπτη.

Με την εν λόγω απόφαση γίνεται δεκτός ο συμψηφισμός μισθωμάτων με τη ζημία του εκμισθωτή λόγω πραγματικού ελαττώματος του μισθίου και της εξαιτίας τούτου καταστροφής του εμπορεύματος του μισθωτή. Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο μισθωτής έχει το δικαίωμα να αξιώσει αποζημίωση θετική και αποθετική, καθώς και κάθε περαιτέρω ζημία που προκλήθηκε λόγω της μη εκτέλεσης της μισθωτικής σύμβασης. Την υπόθεση χειρίστηκε η Δικηγόρος Πολυνίκη Ράπτη.

Με την εν λόγω απόφαση κρίθηκε ότι απαραίτητο στοιχείο για την πληρότητα της αγωγής διάρρηξης καταδολιευτικής δικαιοπραξίας είναι η αναγραφή της αξίας του ακινήτου που μεταβιβάστηκε κατά το χρόνο άσκησης της αγωγής (και όχι κατά τη μεταβίβαση του ακινήτου). Ως εκ τούτου απορρίπτεται η αγωγή της ενάγουσας Τράπεζας κατόπιν άμυνας του εναγομένου με προτάσεις και την προβολή του σχετικού ισχυρισμού. Τον εναγόμενο εκπροσώπησε η δικηγόρος Πολυνίκη Ράπτη.

Το Μονομελές Πρωτοδικείο Πρέβεζας δικαίωσε συμπολίτες μας που προσέφυγαν ενώπιον του ως άνω Δικαστηρίου για τις αυθαίρετες τραπεζικές χρεώσεις. Συγκεκριμένα, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πρέβεζας έκανε δεκτή ανακοπή ιδιωτών κατά διαταγής πληρωμής Τράπεζας, με το σκεπτικό ότι στο συνολικό ποσό της οφειλής είχαν προστεθεί παράνομες χρεώσεις εξόδων χειρισμών του φακέλου, οι οποίοι χρεώνονται ετησίως στο λογαριασμό και ανατοκίζονται, καθώς επίσης και παράνομοι υπολογισμοί επιτοκίων με βάση έτος 360 αντί 365 ημερών και ανατοκισμοί αυτών. Με την εν λόγω απόφαση τίθεται φρένο στις παράνομες και ανεξέλεγκτες χρεώσεις των Τραπεζών εις βάρος των δανειοληπτών. Την υπόθεση χειρίστηκε η Δικηγόρος Πολυνίκη Ράπτη.

Με την εν λόγω απόφαση έγινε δεκτή η αίτηση υπαγωγής ιδιώτη στη διαδικασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών με την πλήρη απαλλαγή του οφειλέτη του χρέους προς την Τράπεζα, λόγω ανεργίας και έλλειψης περιουσιακών στοιχείων. Ενώ ορίστηκε και επαναληπτική συζήτηση, ως απαιτεί ο Νόμος για τον προσδιορισμό μηδενικών καταβολών, για την εξέταση τυχόν αλλαγής στα οικονομικά δεδομένα του αιτούντος. Ο ιδιώτης είναι παντρεμένος με δύο ανήλικα τέκνα και η εν λόγω απόφαση δίνει ανάσα στα οικονομικά της  οικογένειάς του. Την υπόθεση χειρίστηκε η Δικηγόρος Πολυνίκη Ράπτη.

Με την εν λόγω απόφαση, το Μονομελές Εφετείο Ιωαννίνων έκανε δεκτό τον ισχυρισμό ότι αποτελεί σπουδαίο λόγο της πρόωρης καταγγελίας της μίσθωσης η οικονομική κρίση. Συγκεκριμένα, από την επεξεργασία των στοιχείων που προσκομίστηκαν, αποδείχθηκε ότι λόγω της οικονομικής κρίσης και της μεταβολής των οικονομικών δεδομένων της μισθώτριας, ήταν αδύνατη η συνέχιση της μίσθωσης και, έτσι, η καταγγελία της σύμβασης μισθώσεως ήταν νόμιμη και δικαιολογούνταν, με αποτέλεσμα η μισθώτρια να μην οφείλει να καταβάλλει αποζημίωση για την πρόωρη λύση της μίσθωσης. Σημειώνεται ότι στις επαγγελματικές και εμπορικές μισθώσεις η καταγγελία της μίσθωσης πρέπει να γίνεται τρεις μήνες πριν την παράδοση του μισθίου και πρέπει να συνοδεύεται με την καταβολή ενός μισθώματος ως αποζημίωση. Όταν υπάρχει όμως σπουδαίος λόγος για την πρόωρη καταγγελία, όπως εν προκειμένω, ο μισθωτής απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης και την υποχρέωση της τρίμηνης παραμονής στο μίσθιο από την καταγγελία. Την υπόθεση χειρίστηκε η Δικηγόρος Πολυνίκη Ράπτη.

Με την εν λόγω απόφαση έγινε δεκτή η αίτηση υπαγωγής ιδιώτη στη διαδικασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, με την πλήρη απαλλαγή του οφειλέτη για το χρέος του προς την Τράπεζα, λόγω ανεργίας και έλλειψης περιουσιακών στοιχείων. Ενώ ορίστηκε και επαναληπτική συζήτηση, ως απαιτεί ο Νόμος για τον προσδιορισμό μηδενικών καταβολών, για την εξέταση τυχόν αλλαγής στα οικονομικά δεδομένα της αιτούσας. Την υπόθεση χειρίστηκε η Δικηγόρος Πολυνίκη Ράπτη.

Οι διακρατικές συναλλαγές ιδιωτών και νομικών προσώπων (πχ. Εταιρειών) εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδήγησαν στην ανάγκη θέσπισης της Ευρωπαϊκής Διαταγής Πληρωμής, την οποία έχουν υιοθετήσει όλα τα κράτη της Ε.Ε. πλην της Δανίας. Οι δυσκολίες που προκύπτουν από την ιδιαιτερότητα του δικαίου που ισχύει σε κάθε κράτος μέλος για την είσπραξη οφειλής από πολίτη, νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου αλλά ακόμη και δημοσίου δικαίου που διαμένει ή εδρεύει σε άλλο κράτος, το υψηλό κόστος αλλά και οι χρονοβόρες διαδικασίες ενώπιον των Δικαστηρίων, οδήγησαν στην θέσπιση του νόμου για την ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής. Έτσι, όταν σε μια συναλλαγή ο ένας αντισυμβαλλόμενος έχει έδρα ή κατοικία σε άλλο κράτος της Ε.Ε. και προκύψουν προβλήματα από την εκτέλεση της σύμβασης και εν τέλει οφειλή, ο δανειστής μπορεί να απαιτήσει την καταβολή μέσω της έκδοσης της ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής. Η ΕΔΠ εκδίδεται συνηθέστερα ή στον τόπο κατοικίας (ή έδρας) του καθ’ ου ή στον τόπο υπογραφής ή εκτέλεσης της σύμβασης. Σε ειδικά προδιατυπωμένες φόρμες συμπληρώνεται με ακρίβεια το ποσό της οφειλής, η αιτία της οφειλής, τα στοιχεία του αιτούντα και τα στοιχεία του καθ’ ου. Μαζί με τα επισυναπτόμενα έγγραφα, η αίτηση αποστέλλεται στο αρμόδιο Δικαστήριο του κράτους-μέλους, το οποίο αποφαίνεται για την έκδοση ή όχι της Διαταγής Πληρωμής σε πολύ σύντομο χρονικό Διάστημα. Για την επίδοση και την εκτέλεση της ΕΔΠ εφαρμόζονται οι κανόνες δικαίου που ισχύουν στο κράτος-μέλος που θα γίνει η επίδοση ή η εκτέλεση της ΕΔΠ.  Εν γένει, η ΕΔΠ είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για όσους δραστηριοπ